نانو

نانوحسگر تشخیص سریع دوپینگ

محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان با همکاری محققان دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در طی انجام یک طرح مشترک آزمایشگاهی موفق به ساخت نانوحسگر ی شده‌اند که قادر است وجود مواد نیرو زا در بدن ورزشکاران را با دقت و سرعت بالایی تشخیص دهد. استفاده از این نانوحسگر برخی مشکلات مربوط به آماده‌سازی نمونه در سایر روش‌های تشخیص را مرتفع می‌کند.

بیشتر مردم با معنای عام واژه‌ی دوپینگ آشنایی دارند. دوپینگ به معنی استفاده‌ی غیرمجاز از داروها یا روش های غیر مجاز است که ورزشکاران برای عملکرد بهتر در طول مسابقه مصرف می‌کنند. بهبود عملکرد ورزشی از طریق استفاده از مواد خارجی و یا مصنوعی توسط ورزشکاران ممنوع است. در عمل، استفاده از مواد ممنوعه از طریق آزمایش خون و ادرار ورزشکاران کنترل می‌شود که قبل، همزمان و یا بعد از مسابقه از آن‌ها جمع‌آوری می‌گردد. این نمونه‌ها در آزمایشگاه به‌وسیله‌ی دستگاه‌های آنالیز پیشرفته مورد بررسی قرار می‌گیرند. دستگاه‌های مذکور از روش‌های متفاوتی برای تشخیص و اندازه‌گیری مواد ممنوعه استفاده می‌کنند. امروزه معرفی روش‌های جدید و یا بهبود عملکرد روش‌های قبل، مورد توجه واقع شده است.

دکتر رشید حیدری مقدم با اشاره به استفاده‌ی کشتی گیران از هورمون تستوسترون به‌عنوان یک ماده‌ی نیروزا و همچنین اندازه‌گیری دشوار این ماده در نمونه‌های خون و ادرار اظهار داشت: «هدف از انجام این پژوهش ارائه‌ی یک نانوحسگر زیستی است که قادر است میزان هورمون تستوسترون در مایعات بیولوژیکی را با به کارگیری یک روش ساده اندازه‌گیری کند.»

وی در ادامه با تأکید بر مشکلات روش‌های مورد استفاده در تشخیص تستوسترون به معرفی مزایای استفاده از روش حاضر پرداخت: «با توجه به اینکه آماده‌سازی نمونه‌های بیولوژیکی نیازمند صرف زمان طولانی و به‌کارگیری روش‌های پیچیده است، استفاده از نانوحسگر تولید شده در این پژوهش، مشکلات مذکور را مرتفع می‌سازد. این موضوع موجب می‌شود فرایند تشخیص و اندازه‌گیری با سرعت بالاتری انجام گیرد. به‌علاوه، این نانوحسگر از حد تشخیص پایینی نیز برخوردار است.»

قابلیت الکتروکاتالیتی نانو صفحات گرافن به خوبی به اثبات رسیده است. الکترودهای اصلاح شده با گرافن، فعالیت الکتروکاتالیتی بالایی در مواجهه با مولکول‌های زیستی از خود بروز می‌دهند. به دلیل خواص منحصربه‌فرد ساختاری و الکتریکی گرافن، در این طرح از الکترود متشکل از نانوصفحات اکسیدگرافن احیا شده و کربن شیشه‌ای به‌منظور اندازه‌گیری ساده و سریع هورمون تستوسترون در نمونه‌ی خون و ادرار استفاده شده است.

حیدری مقدم در خصوص نحوه‌ی ارزیابی عملکرد این حسگر گفت: «در مطالعه‌ی حاضر، اثر حضور عامل فعال سطحی کاتیونی CTAB نیز بر پاسخ حسگر نسبت به هورمون تستوسترون مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین به‌منظور بررسی پلاسمای خون و نمونه‌ی ادرار کشتی گیران شهر همدان و محتوای تستوسترون موجود در نمونه‌ی آمپول‌های تجاری از این حسگر استفاده شد و نتایج به دست آمده با نتایج حاصل شده از یک روش استاندارد مقایسه گردید. بررسی‌ها نشان می‌دهند حضور عامل فعال سطحی CTAB موجب افزایش قابل‌ملاحظه‌ی سیگنال الکتروشیمیایی و در نتیجه افزایش میزان حساسیت این نانوحسگر می‌گردد.»

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر رشید حیدری مقدم- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، دکتر عباس فرمانی- عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان است که با همکاری محققانی از دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی صورت گرفته است. نتایج این کار در مجله‌ی Materials Science and Engineering C (شماره‌ی 61، سال 2016، صفحات 246 تا 250) به چاپ رسیده است.

آوریل 20, 2016

نانوحسگر تشخیص سریع دوپینگ

نانوحسگر تشخیص سریع دوپینگ محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان با همکاری محققان دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در طی انجام یک […]
فوریه 2, 2016

نانوابزارِ آشپزخانه

استفاده از نانوپوشش در ابزارهای آشپزخانه یک شرکت تولیدکننده نانوپوشش، اقدام به استفاده از نانوپوشش روی چاقو و تیغه‌های مورد استفاده در ابزارهای آشپزخانه کرده است. […]
ژانویه 31, 2016

کاربرد نانوکپسول ها در لوازم آرایشی

شرکت بیونوا با استفاده از نانوکپسوله کردن ترکیبات مختلف موفق به ساخت محصولات آرایشی بهداشتی با کارایی بالا و اثرات جانبی کم شده است. این شرکت […]
ژانویه 25, 2016

دکتر ریچارد فاینمن پدر علم نانو

ریچارد فاینمن، در 11 می 1918 در نیویورک متولد شد. در دوران تحصیل قبل از دانشگاه به ریاضی و علوم علاقه مند بود. در سال اخر […]
ژانویه 21, 2016

نانو در آرایشگری باستانی

آرایشگری از هزاران سال پیش در مصر باستان رواج یافته بود. مصریان باستان براساس شیوه خاصی از نوعی خمیر از اکسیدسرب و هیدروکسید کلسیم یا اهک […]
ژانویه 18, 2016

نانو در جنگ های صلیبی

  در قرن 17 میلادی، اروپایی هایی که در جنگ های صلیبی شرکت داشتند، با کابوس « شمشیرهای دمشقی » روبرو بودند. این شمشیرها دارای خواصی […]